Modern Teknolojinin Yok Ettiği Şeyler

Merhaba Fakir Yazar Okurları;

Eskiden arabaların camlarını kapıdaki kolu çevirerek indirirdik, fotoğrafları çeker sonra filmleri bastırmak için fotoğrafçıya götürürdük ve günlerce fotoğrafların çıkmasını beklerdik, telefonda saatlerce aradığımız kişiye ulaşmaya çalışırdık, müzikleri kasetlerden dinlerdik, verilerimizi disketlere kaydederdik. Ama zaman o kadar hızlı gelişiyor ki hayatımızdaki çoğu şey değişti. Zaman=para diye bir kavram var ve bu kavrama uygun olarak hayatımızı daha hızlı yaşamaya başladık. Teknoloji her şeyi kolaylaştırdı. Artık film kiralamak yerine Netflix gibi platform film izliyoruz ya da internetten torrentle istediğimiz kadar filmi, belgeseli indirebiliyoruz. Aradığımız bilgilere ansiklopedideki yüzlerce sayfaya bakarak değil internete yazıp tek tuşa basarak ulaşıyoruz. Her yıl yüzlerce yeni teknolojinin çıktığı bir dönemde yaşamaktayız ama bu teknolojinin zararları da var. Çünkü artık tüm zamanımızı alıyor ve hayattaki basit şeylerden mutlu olamamaya başlıyoruz.

Mektup Yazmak

Mektup yazmak hayal gücümüzü serbest bırakmak ve özgürce düşünebilmek için en iyi yollardan biridir. Eskiden birisiyle iletişim kurmak istediğinizde mektup yazmak zorundaydınız ve günlerce cevabın gelmesini bekleyecektiniz. Sevgilinize mektup yazmak istediğinizde de dolma kalem alır ve duygularınızı kağıda dökerdiniz. Sonra da güzel bir koku sıkıp mektubu öyle yollardınız. Her şey daha samimi ve içtendi. Mektup yazma konusundaki en önemli şeylerden birisi de mektupları el yazımızla yazardık ve her insanın el yazısı benzersizdir. Ama artık çoğu insan mektup yazmıyor.  Çünkü bilgisayar veya akıllı telefonlarımızdan yazıyoruz ve her şey daha hızlı gerçekleşiyor. Cevabımızı hemen alıyoruz. İletişim kuramcısı Marshall Mcluhan‘ın bir sözü vardır: “Araç amaçtır“. Bu sözle anlatılmak istenen şey aslında söylemek istediğini televizyondan söylersen etkisi farklı olur, radyodan söylersen farklı olur. Büyük emeklerle yazılan bir mektubun karşı tarafta uyandıracağı hislerle sosyal medyadan atılan mesajların hissettirdikleri arasında dağlar kadar fark var. Ayrıca artık posta kutularımızda sadece faturalar var ve bu nedenle posta kutuları bizim heyecanla gittiğimiz bir yer değil aksine korkarak gittiğimiz bir yer halini aldı.

Film Kiralama

Film kiralamak ülkemizde çok yaygın olmasa da Amerika’da çok yaygın bir sistemdi. Bir film seçmek için bütün koridorları gezip tüm filmler incelenirdi. Doğru film seçilmek zorundaydı. Çünkü bu film için para ödenecekti. Sonra da alınan film aile ile beraber izlenirdi. Aslında bu durum kitapçılara da çok benziyor. Kitaplara bakarken var olduğunu hiç bilmediğiniz yeni şeyler keşfediyorsunuz. Ama artık film kiralayabileceğiniz bu tür yerler yok. Yerlerine Netflix gibi platformlar ve internetten film izleyebileceğimiz ve indirebileceğimiz siteler var.

Gazete Okumak

Hala bazı kişiler her sabah gidip gazete alarak 1-2 saat boyunca gazeteyi okur ama sanal ortamda okunan gazete sayısının yanından bile geçmez bu rakamlar. Bir zamanlar eve gazete alındığında anne magazin ekini, evin büyüğü bulmaca ekini, çocuklar karikatür dergisini alır evin babası da gazeteyi okurdu. Ama artık böyle bir şey kalmadı. Her şey gibi bu  da değişti. Eskiden dünyada ve Türkiye’de ne olup bittiğini gazetelerden öğrenir, gazetelerdeki iş ilanlarından iş arardık. Gazetelerin promosyon olarak verdiği çizgi romanları saklardık. Kuponları biriktirirdik. Ama internet ve bilgisayarlara herkesin ulaşabilmesiyle işler kolaylaşmaya başladı. Artık okumak için oturduğunuz yerde tıklamanız yeterli. Sadece aldığınız gazeteye değil dünyadaki tüm gazetelere bir tıkla ulaşabilirsiniz. Ayrıca sosyal medya sayesinde gazetelere bakmaya bile gerek kalmıyor. Modern teknoloji sayesinde gazeteler de artık kendilerinden ödün vererek çok tıklanabilecek haberlere yer vermeye başlamıştır.

Yüz Yüze İletişim

Artık insanlarla yüz yüze sohbet etmeyip her işimizi sosyal medyadan mesajlaşarak hallediyoruz. E-postalar, telefon görüşmeleri ve çevrimiçi sohbetler yüzünden artık sokakta tesadüfen denk gelmedikçe kimseyle yüz yüze görüşmüyoruz. Artık toplantılar bile yüz yüze yapılmıyor. İnsanlar bu modern iletişim biçimlerini savunurken yüz yüze iletişim yüzlerce yıldır hayatımızın bir parçası olmuştur. Çünkü yüz yüze iletişimde beden dili, tonlama gibi birçok etken vardır ve konuşmanın daha etkili olmasını sağlar. Artık yemek masaları bile boş. Herkes kendi odasında yemek yiyor ve internete bağlanıyor. Yemek masası sohbetleri de yok oldu.

Şehir Efsaneleri

İnternet ve Google bu kadar popüler olmadan önce birçok şehir efsanesi vardı. Mezardan gelen aramalar, ortadan kaybolan otostopçu Bloody Mary, Hookman, koca ayak, kanalizasyonlardaki dev timsahlar, eski evlerdeki hayaletler gibi birçok şehir efsanesiyle büyüdü insanlar. Ama Google tüm bu efsaneleri bitirdi. Arama motoru sayesinde herkes tüm gerçekleri öğrenebildi. Bilgi çağı her ne kadar güzel olsa da insanların bu sorunlara kendi çözümlerini üretme heyecanı daha eğlenceliydi.

Saat Kullanmak

Eskiden herkesin kolunda bir saat ya da cebinde köstekli saat bulunurdu. Ama artık kimse saat takmak zorunda hissetmiyor. Saatler günümüzde sadece bir aksesuar olarak görülüyor. Çünkü hiçbir zaman yanımızdan ayırmadığımız cep telefonlarımız ve başlarından kalkmadığımız bilgisayarlarımızdan saatin kaç olduğunu öğrenebiliyoruz. Böylece saatler artık sadece gereksiz masraf olarak görülmeye başlıyor.

Yol Tarifi Sormak

Google Haritalar ve GPS’ten önce yol tarifi sormak zorundaydık. Karşınıza da nasıl bir insanın çıkacağını bilemezsiniz. Çoğu insan yollarda kaybolur ve bir çıkış yolu arardı. Elinize kocaman bir harita olur gitmek istediğiniz yeri arardınız. Ama artık öyle değil. Uyduların var olmasıyla çoğu şey değişti. Varacağınız yere ne kadar mesafenizin olduğunu, kestirme yolların olup olmadığını telefonunuzdaki Google Haritalar gibi programlardan ve GPS’lerden öğrenebilir kimseye de sormak zorunda kalmazsınız.

Arabalarda Pencereyi Manuel Olarak Açmak

Eski arabalarda pencereyi açmak veya kapatmak için kolu elle çevirmeniz gerekiyordu. Ülkemizde eski arabalardan vazgeçmek kolay olmadığından hala çok sayıda bu tür araç var. Ama günümüzdeki yeni araçların çoğunda elektrikli camlar var. Tek tuşla pencereyi açıp kapatabilirsiniz. Ama bir dezavantajları da var. O da çabuk bozuluyor olmaları. Bu da masrafa yol açabiliyor.

Fotoğraf Makinesi Filmleri

Eski analog makinelerde fotoğrafı çektikten sonra fotoğrafınız basılana dek bir heyecan vardı. Ama artık dijital fotoğraf makinelerine uygun fiyatlarla ulaşabiliyoruz. Film yerine hafıza kartları takıp istediğimiz fotoğrafı tutup istemediğimizi siliyoruz. Artık merak diye bir şey yok. Çünkü anında ne çektiğimizi görebiliyoruz. Eskiden çektiğimiz fotoğrafları albümlere yerleştirirken artık bilgisayarlarda bir dosyanın içinde veya hafıza kartlarında saklıyoruz. Eskiden deklanşöre basmadan önce iki defa düşünürdük. Çünkü filmler değerliydi. Beğenmediğin bir filmi silmek diye bir imkanın da yoktu. Şimdi hafıza kartımızın izin verdiği yere kadar çok sayıda fotoğraf çekebiliyoruz.

Kitap ve Dergi Okumak

Eskiden kitapçıların içinin dolu olduğunu görürken artık açık bir kitapçı bile bulamayacağımız devirde yaşıyoruz. Teknoloji, dijital medyayı getirdi ve artık internet siteleri e-kitaplarla dolu. Eskiden bir kitabı okurken ona dokunurdunuz, kitabın kokusunu içinize çekerdiniz. İnsanda okuma isteği uyandırırdı. Ama artık tablet ve bilgisayarlardan okunan kitaplarda bu tür hislerin uyanması mümkün değil. Dijital ortamda çok fazla içerik var ve bu da kitaba konsantre olmayı zorlaştırıyor. Dergilere gelirsek de artık edebiyat dergileri değil de sadece magazin dergileri okunuyor.

Çevirmeli Telefonlar

Çevirmeli telefonlar, tasarımları ve genel benzersizlikleri yönünden çok sevilirlerdi. 80’li yıllarda ülkemizde evlere telefon girmeye başladığında da evin en önemli köşesine konulurdu bu çevirmeli telefonlar. Ayrıca eskiden duvara monte edilmiş telefonlar da vardı ve çok havalı dururlardı. Ama artık çoğu evde ev telefonu bile yok. Herkesin bir akıllı telefonu var. Bu çevirmeli telefonlar ve ev telefonları gereksiz olarak görülmeye ve hatlar iptal edilmeye başlandı. İnsanlar kullanmadıkları telefonun faturasını ödemek istemediler.

Geleneksel El Sanatları

Çizim, boyama, ahşap işleri teknoloji ve hesap makineleri olmadan yapılması zor işlerdir. Günümüzdeki çoğu ahşap işçisi CAD ve Sketch gibi programların yardımı olmadan kaba taslak çizmekte zorlanıyor. Artık çoğu ürün kendilerini benzersiz yapan insan dokunuşlarından yoksun olarak üretiliyor. Bir kurşun kalem alıp kaba taslak çizim yapmak o kadar eğlencelidir ki ama artık insanlar ekranın önünde oturup çizim yapıyorlar. Modern teknoloji sonuçta yaratıcılığı öldürdü ve dikkat alanlarımızı azalttı. Geçmişte, terziler elle nakış desenleri hazırlardı ve bu desenler mükemmel ve benzersiz görünüyorlardı. Ancak bugün, bir çevrimiçi perakendeciden bir dolap sipariş edebilir ve kendiniz yapmak zorunda kalmayabilirsiniz.

Manuel Vites

Otomatik ve manuel şanzımanlarla ilgili tartışma onlarca yıldır devam ediyor ancak çoğu otomobil meraklısı manuel şanzımanın daha iyi olduğunu kabul ediyor. Bu nedenle Subaru ve Porsche gibi şirketler, üç pedallı yaşam tarzını korumak için mümkün olduğunca çabaladı. Ama nasıl elektrikli otomobiller benzinli otomobillerin yerini alıyorsa otomatik vitesli araçlar da manuel viteslilerin yerini alacaklar. Çoğunlukla yaşlı insanların sevdiği manuel vitesler gençlerin tercih ettiği otomatik viteslere yenik düşecekler.

Kaset Bantları

Eskiden Almanya’da akrabası olanlar yollanan kasetçalarlarla herkese hava atardı. Sonradan ülkemizde de çoğalmaya başladığında sevdiğimiz 20 şarkıyı bir kağıda yazıp kasetçilerde doldurturduk. Kasetin deliklerine kalem sokup ileri veya geri sarardık kaseti. Sonradan cd çıktı ve kasetler unutulmaya başlandı. Günümüzde de cd bile kullanılmamaya başlandı ve usb flash ve hafıza kartları herkesin ceplerinde.

Fotoğraf Albümleri

Artık çoğu genç evlendiğinde fotoğraf albümü yapmıyor. Çekilen fotoğraflara bilgisayardan bakıyor. Birkaç yıl öncesine kadar fotoğraf albümleri değerliydi. Çünkü albümün sayfalarını çevirirken fotoğrafların dokusunu hissederdik. her fotoğrafın kendi anısı vardır ve sayfaları çevirirken bu anıları hatırlamaya çalışırdık. Ama artık fotoğraf çekmenin de çektirmenin de özel bir tarafı kalmadı. Herkesin eline kameralı telefonlar var. Her gün onlarca fotoğraf çekip siliyorlar. Çekilen fotoğraflardan sadece birkaç tanesi bir yıldan fazla sürede silinmeden duruyor. Eskiden film bulmak da fotoğraf çekmek de çektirmek de zor bir işti. Ama zor olduğu kadar da değerliydi. Bu nedenle de bu önemli anları fotoğraf albümlerinde saklayıp geleceğe taşımak da bir ihtiyaçtı.

Ve daha niceleri aklıma gelmiyor daha fazla sizinde aklınıza gelen benim belirtmediğim teknolojinin gelişmesi ile silinmeye yüz tutmuş yada yok olmuş şeyleri yazar iseniz yorum olarak bizlerde hatırlarız. 🙂

Saygılar.
Fakir Yazar.
Kürşat.